مژده محمدی
در گوشه‌ای از شهر کابل، پشت دروازه یک کارگاه کوچک، صدای جرقه‌های ریز جوشکاری با بوی فلز داغ در هم آمیخته است. در این مکان، دختر جوانی با ابزارهایی ساده، اما دقتی شگفت‌انگیز، باطری‌هایی می‌سازد که قرار است «برق را به خانه‌های خاموش ببرد.»
این دختر جوان، زهرا علی، ۲۳ ساله است که در رأس یک تیم پنج‌نفره، روزانه در کارگاه‌اش سه باطری لیتیومی دست‌ساز تولید می‌کند.
زهرا این باطریهای دست‌ساز را که هر یک بین یک تا پنج کیلووات قدرت دارد نه تنها در ولایت کابل، بلکه به ولایت‌های دوردست نیز می‌فرستد.
زهرا در مصاحبه با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید، نوآوری وقتی معنا دارد که به کار مردم بیاید: «افغانستان با کمبود انرژی یا برق مواجه است…. مخصوصا در روستاها که مکمل در خاموشی بسر می‌برند و مردم شب خود را با گیس‌های قدیمی می‌گذرانند. زمانی که ما باطریهای خود را برای‌شان معرفی می‌کنیم، آن‌ها این کارمان را معجزه می‌دانند.»
زندگی زیر نور لرزان چراغ‌های قدیمی
زهرا برای ساخت باطریهای لیتیومی، قطعات بازیافتی موترهای شرکت تسلا را که پس از تصادف و نقص فنی، در شارجه-دوبی جمع‌آوری می‌شود خریداری و از آن در ساخت باطری‌ها استفاده می‌کند.
او می‌گوید: «هر پلیت این باطری‌ها در بازار تجاری به مبلغ ۲۴ هزار دالر به فروش می‌رسد، اما وقتی موتر از کار می‌افتد قطعات آن با قیمت پایین‌تری بفروش می‌رسد.»
تیم‌کاری که با زهرا همکاری دارند، این باطری‌ها را از دوبی خریداری و به افغانستان منتقل می‌کنند و پس از رسیدن، قطعات سالم جدا می‌شود و در ساخت باطریهای جدید به‌کار می‌رود.
زهرا می‌گوید: «از طریق کارگو زمینی به افغانستان وارد میکنم. سپس در اینجا آن‌ها را تست کرده و از قطعات سالم برای تولید باطریهای لیتیومی استفاده می‌کنیم.»
در ویدیوهایی که زهرا به رسانه‌ی رخشانه ارسال کرده، قسمت‌هایی از جریان کار ساخت باترهای لیتیومی دیده می‌شود که این دختر جوان ۶۰ سلول باطری از نوع ۳٫۶ ولت را یکی در کنار دیگری، روی میز کار ردیف می‌کند و با دستگاه جوش نقطه‌ای با ظرافت کامل، آن‌ها را به هم متصل می‌کند.
زهرا بعد از این که در مورد کارش به صورت تخصصی توضیح می‌دهد، می‌گوید: «باطری‌هایی که ما تولید می‌کنیم کیفیت و قدرت بالا و حجم کمتری دارد. تا فعلا مشتریان‌مان نتیجه خوبی گرفته‌اند و استقبال مردم هم از این کار ما زیاد بوده است.»
زهرا از طریق صفحه اینستاگرام و فیس‌بوک که بیش از چهل و هشت‌هزار دنبال کننده دارد، باطریهای دست‌ساز خود را تبلیغ و به فروش می‌رساند.
به‌گفته‌ی زهرا، این گروه ماهانه بین دو الی پنج هزار دالر فروش دارند و این مبلغ به‌طور کامل صرف خرید باطری‌ها از دوبی می‌شود. زهرا می‌گوید که این نوع باطری‌ها از لحاظ کیفیت، قدرت بالای دارد و نظر به بازار‌های تجارتی به قیمت ارزان‌تری به‌فروش می‌رسد.
او گفته است: «وقتی باطری به دست ما می‌رسد، آن را قطعه‌قطعه می‌کنیم و در کیت‌هایی تنظیم می‌کنیم که با برق شهری و سولری قابل استفاده باشد.»
افغانستان با کمبود شدید انرژی برق مواجه است. به جز در چهار یا پنج شهر بزرگ کشور که شهروندان دسترسی نسبی به برق دارند، در سایر نقاط افغانستان، مردم در تاریکی به سر می‌برند. به همین خاطر، استفاده از انرژی خورشید و باطریهای برقی برای روشنایی در افغانستان پر رونق است.
بخشی از کار زهرا و تیم‌اش عبور از مسیرهای پر پیچ و خم و رسیدن به روستاهایی است که هنوز ساکنانش شب‌های‌شان را در تاریکی می‌گذرانند. جاهایی‌که به قول زهرا، مردم با نور لرزان چراغ‌های قدیمی زندگی می‌کنند و روشنایی، آرزویی محال آن مردم است.
زهرا با تیم‌اش در بازدید از روستاها، باطریهای دست‌ساز خود را برای باشندگان آن منطقه معرفی می‌کنند. زهرا در این‌باره می‌گوید: «امروز، بیشتر از همه چیز، مردم به انرژی ضرورت دارند… مخصوصا در روستاهایی که مکمل در خاموشی بسر می‌برند و مردم شب خود را با گیس‌های قدیمی می‌گذرانند.»
زهرا تاکنون به مناطق زیادی سفر کرده است، اما به دلایلی نمی‌خواهد جزئیات دقیق سفرها و چشم دیدهایش در گزارش بیاید.
زهرا باور دارد که نوآوری باید برای رفع نیازهای جامعه باشد. برای همین، سفرهایش به ولایت‌های دور و نزدیک تنها برای بازاریابی نیست، بلکه انگیزه‌ای برای درک نیازهای واقعی مردم است: «در مناطق روستایی، مردم با مشکل نبود برق و آب پاک روبه‌رواند… به‌همین‌دلیل در آینده پلان دارم تا فیلتر آب را برای استفاده این مردم تولید کنم.»
با این حال با وجود تلاش بی‌وقفه‌اش، نبود تجهیزات مدرن برای ساخت باطریهای هوشمند در داخل افغانستان و هزینه گزاف واردات ابزارهای تخصصی، به مانعی بزرگ در مسیر پیشرفت زهرا تبدیل شده است. او می‌گوید: «برای افزایش ظرفیت تولید، به سرمایه‌گذار نیاز داریم تا بتوانیم دستگاه‌های لازم را وارد کنیم. در این صورت، توان تولید روزانه‌ی ما می‌تواند تا صد باطری افزایش یابد.»
در کنار این، زهرا می‌گوید که میزان تولید باطری‌هایی که وی تولید می‌کند، پاسخگوی تقاضای بازار نیست. او توضیح می‌دهد: «در مقایسه با حجم تقاضایی که برای محصولات ما وجود دارد، تولیدمان بسیار اندک است. گاهی مشتریان به‌دلیل تأخیر در ارسال باطری‌ها با ما برخورد تند می‌کنند، اما ما با مشکل کمبود بودجه و نبود سرمایه‌گذار مواجه‌ایم.»
زهرا و تیم‌اش تاکنون دست‌کم ۱۵ هزار باطری دست‌ساز را تولید و به فروش رسانده است که پول حاصل از آن صرف هزینه‌های ساخت، دستمزد و زندگی روز مره آن‌ها شده است.
زهرا از سرمایه‌گذاران و تجار افغانستان به‌ویژه زنان می‌خواهد تا در بخش سرمایه‌گذاری و خریداری باطریهای دست‌سازش با او همکاری کنند. او می‌گوید: «باطری‌هایی را که من تولید میکنم توان روشن‌نگه‌داشتن دستگاه‌های تولیدی را دارد؛ من با این کارم تلاش دارم تا زنان افغان را به‌سمت خودکفایی ببرم. به‌طور مثال یک خانم در داخل خانه خود می‌تواند با این باطری یک بخش تولیدی کوچک را راه اندازی کند یا می‌تواند با این باطری یک دستگاه تولیدی مرغ‌های گوشتی یا پرورش ماهی و یا پرورش مرغ‌های تخمی داشته باشد و از طرف شب هم خانه‌اش روشن باشد.»
سه سال از عمر زهرا علی در آموزش و ساخت باطریهای لیتیومی سپری شده است. او با تسلط گروه طالبان و با بسته‌شدن دانشگاه‌ها به‌روی دختران و وضع محدودیت‌های روزافزون بر حقوق و آزادی‌های فردی زنان، به آموزش رباتیک در یک آموزشگاه خصوصی و ساخت باطریهای دست‌ساز روی آورد.
او با اشاره کوتاه به شرایط کنونی دختران در افغانستان از اراده‌اش برای ادامه کار در این بخش می‌گوید: «حالا که شرایط برای‌مان سخت شده، ما باید در مقابل سختی‌ها قوی باشیم، باید تلاش کنیم تا زندگی بهتر را خودمان و اطرافیان‌مان بسازیم.»
در جامعه‌ای که باورهای اجتماعی، تخنیک را به‌عنوان عرصه‌ای ویژه برای مردان می‌شناسد، دختران بسیاری به دلیل همین ذهنیت‌های محدودکننده از ورود به دنیای فناوری و تولید محروم می‌مانند. اما زهرا این نگاه سنتی را به چالش کشیده است.
او در واکنش به این دیدگاه‌های رایج، می‌گوید: «از دیدگاه من در بخش تخنیک فرقی میان کار زنان و مردن نیست… دختران هم می‌توانند، قهرمانان تخنیک و تولید باشد. هیچ زن و دختری نباید چنین ذهنیتی داشته باشد که من دخترم و توانایی کار کردن را ندارم.»
او خودش برنامه دارد که در آینده صنف‌های آموزشی ویژه دختران را در زمینه‌ی علم رباتیک راه‌اندازی کند: «به نظر من کار کردن یک دختر در این بخش برای زنان و دختران در افغانستان انگیزه‌بخش است که از این طریق برای دختران زیادی انگیزه می‌دهد تا در این بخش کار کنند.»
سلام لطف نموده در انتهای چنین گزارش ها آرس ها و راه های ارتباط را نیز بکنجانید تا به خواننده زمینه کاوش بیشتر موضوع فراهم گردد…ممنون و معذور
درود برشما
انسانها هیچگاه نمیتوانند یک خانواده بودن خود را کتمان کنند پس همه ماه اعضای یک خانواده هستیم و آنچه از دست ضعیف من برآید برای دیگران دریغ نمیکنم و تقدیمشان میکنم آفرین براین بانوی فداکار
بازهم درود بر شما